Fantoomgevoel

Ben je een ledemaat kwijtgeraakt? Dan kan het zomaar gebeuren dat je overvallen wordt door fantoomgevoelens. Je voelt dan warmte, tintelingen of jeuk in het lichaamsdeel dat er niet meer is. En als het pijn doet heet het fantoompijn.

Oktober 1989

Het is nu ruim twee maanden geleden dat ‘het’ allemaal gebeurde. Dat de wereld met een schok tot stilstand kwam. Dat ik moeder werd. Dat ik mijn eerste kindje in mijn armen hield, na een zwangerschap van 43 weken. Dat ik dacht nooit meer een stap vooruit te kunnen zetten, terwijl ik geen ledemaat had hoeven laten amputeren. Mijn kind was in mijn buik gestorven; op het allerlaatste moment bleek mijn buik toch niet de veiligste plek op aarde. Ik had zo van het zwanger-zijn gehouden. Van de trappelende voetjes op onverwachte momenten. Van het samen.

Ook vandaag dragen mijn beide benen mij voor de zoveelste keer rusteloos door het huis, van de woonkamer naar de keuken. Staan ze stil bij de grote voorraadkast. Die zit gelukkig goed dicht, want ik wil er al weken niet in kijken. Ik wil niet dat al die ongeopende rollen beschuit eruit komen tuimelen. Verder gaat het, het kleine gangetje door, naar de babykamer. Ik ruik het nieuwe beukenhout van de babymeubels. Het ruikt net als in de wachtkamer van de verloskundige. Ik weet dan nog niet, dat ik die geur nog heel vaak op de meest onverwachte momenten ineens zal ruiken.

Weer sta ik voor het raam en kijk ik naar het lege merelnest in de appelboom. Naar het grasveldje met daarachter de snelstromende beek. ‘Panta Rei’, had de huisarts gezegd, ‘alles stroomt. Het leven gaat ook verder.’ Hij stond wijdbeens voor ditzelfde raam, handen in zijn broekzakken, zijn blik in de verte. Ik denk aan deze woorden, hoe ze van me af gleden en hoe ik had gewild dat hij wegging.

En dan gebeurt het. Ik voel de baby in mijn buik bewegen! Meteen leg ik intuïtief mijn handen om mijn buik en mijn hart maakt een sprongetje. Maar nog voordat ik opnieuw heb kunnen inademen is daar het besef: Er. Is. Geen. Baby.

Mijn handen fladderen raar omlaag, hangen als vreemde vlerken langs mijn lichaam. Mijn buik voelt ijskoud, mijn wangen gloeien. Een huilbui als een vulkaanuitbarsting is in aantocht.

Fantoompijn!’ besef ik. Want wat doet dit afschuwelijk veel pijn, elke keer opnieuw. Ik ben gewaarschuwd voor van alles, voor lompe opmerkingen, lekkende borsten en eenzame dagen. Maar waarom heeft niemand me verteld dat mijn lijf me bijna elke dag zo wreed voor de gek zou houden?

Over Anneke

Anneke Catsburg (1964) werd in 1989 moeder van Annemarie*, die na 43 probleemloze weken in haar buik overleed. In die tijd was er nog weinig aandacht voor het verdriet. Later kreeg zij samen met haar man nog twee kinderen (1990 en 1993) en in 2020 een prachtige kleindochter. Anneke werkte in het volwassenonderwijs en was zelfstandig taaltrainer en tekstcorrector. Zij zorgt ervoor dat de blogs en brochures van Stille Levens foutloos de wereld in gaan.