Categorie: Blog

Op Moederdag staan we er even extra bij stil dat ik moeder ben. Ook al zijn ze niet bij ons, onze kinderen waren wel bij ons. Ze hebben mij moeder gemaakt.

Ik sta in de rij bij de bakker om een brood te kopen. De mierzoete lucht van een taart komt mij tegemoet. Als ik rondkijk zie ik niets anders dan tompoezen met hartjes, marsepeinen taarten, gedecoreerd met liefste moeder en koekjes met roze glazuur. Ik probeer me te focussen op het brood. Ik wil er gewoon niets van weten, gewoon niks, maar het lijkt me toe te schreeuwen: in de etalages, in reclames op televisie, in slogans op de radio, het is ineens overal. Alles kleurt roze en rood of verandert in de vorm van een hart. ‘’Wilt u anders nog iets mevrouw? We hebben een leuke aanbieding: als u nu een moederdagschnitt koopt, krijgt u er gratis ambachtelijke hartenbeschuiten bij.” “Nee dank uw wel mevrouw,” zeg ik. Ik reken af en loop de winkel uit.

Bij iedere herinnering voel ik het door mijn hele lijf. Pijn, gemis en een stukje jaloezie. Deze Moederdag had ik nog zwanger moeten zijn, mijn kindje had nog moeten leven in mijn buik. Maar er is geen kindje meer. Het is zo eenzaam en zo leeg.

Voor Moederdag wil ik twee boeketten laten maken om aan mijn moeder en schoonmoeder te geven. Ik stap de bloemenwinkel binnen en zie dat het erg druk is, natuurlijk is het druk want het is morgen Moederdag. Ik spreek mezelf moed in: ik kan dit, gewoon even bloemen halen dat moet toch niet zo moeilijk zijn? De stemming is vrolijk en iedereen kiest iets moois uit. Er zijn veel kinderen in de winkel die iets uitzoeken voor Moederdag. Ik voel dat mijn ogen vollopen. Gedachten over hoe anders het had kunnen zijn als Boris er was geweest overheersen. Ik kan niet goed meer nadenken. Ik pak twee kant-en- klare boeketten, het maakt niet uit hoe ze eruitzien. Ik reken af en ga zo snel mogelijk naar de auto. In de auto laat ik mijn tranen de vrije loop.

Dan is het zondag, Moederdag. Ik lig in bed, met mijn ogen nog gesloten. Ik ruik de geur van versgebakken croissants. Even later komt mijn lief de slaapkamer in met een heerlijk ontbijtje en een pakje. Dit had ik totaal niet zien aankomen. Hij zegt: “Lieverd, onze Boris is niet hier bij ons, maar je bent wel zijn moeder. Hij heeft jou moeder gemaakt en ik heb gezien en ik zie nog steeds hoeveel moederliefde jij voor onze zoon hebt.’’ Hij had gelijk en hij heeft nu jaren later nog steeds gelijk. Ik hoef niet te doen alsof het geen Moederdag voor mij is, natuurlijk is het ook Moederdag voor mij, ik ben moeder. Ik vraag me af waarom ik er zo tegen heb gevochten.

Sindsdien vecht ik niet meer. Nog steeds vind ik de aanloop naar Moederdag moeilijk en ook Moederdag zelf is voor mij geen gemakkelijke dag. Het is wel makkelijker geworden, want op deze dag staan we er even extra bij stil dat ik moeder ben, staan we extra stil bij de kinderen die we hebben gekregen ook al zijn ze niet bij ons. Ze waren wel bij ons. Ze hebben mij moeder gemaakt.

Ik besef meer dan ooit dat Moederdag zeker niet voor iedereen een leuke dag is. Kinderen die hun moeder moeten missen, kinderen die geen contact meer hebben met hun moeder of moeders zonder contact met hun kind, wensmoeders die zo graag een kindje willen of hadden gewild en moeders die hun kind moeten missen. Voor al deze moeders wens ik een beetje extra liefde op deze Moederdag.

Ik heb een dag vrij genomen. Midden in april. De laatste jaren is het helaas zo dat de maand voorafgaand aan Juliëtte* haar verjaardag wellicht zwaarder is dan Juliëtte* haar eigen maand. Mijn hoofd is druk en overvol. De tranen drukken continue achter mijn ogen. Het is een dagelijks gevecht. Een gevecht dat ik vaak verlies. Nog altijd word ik zo overvallen door mijn verdriet. Mijn hart is zo gebroken. Met elke vezel in mijn lichaam verlang ik naar mijn mooie sterrenmeisje. Waarom moest je gaan?

Dit jaar plan ik voor het eerst twee (ver)jaardagen in mei. Die van Juliëtte* en die van haar mooie lieve schattige en altijd vrolijke regenboogzusje. Hoewel Colette verlichting brengt merk ik ook dat ik het ingewikkeld vind. Aan de ene kant zo blij met de kinderen die hier bij mij zijn aan de andere kant zo gebroken door gemis. Al weken zoek ik naar een soort van cadeau voor Juliëtte* maar het is helaas maar beperkt wat je je overleden kind cadeau kan doen. Ik realiseer mij wederom dat er niets uit te pakken is en dat het per jaar lastiger wordt.

In het kader van mijn opleiding tot ritueelbegeleider besluit ik dit jaar iets nieuws te verzinnen. Tot vorig jaar lieten we eigenlijk altijd ballonnen op, maar ik voel mij schuldig tegenover de natuur. Dit jaar gaan we hemelpost sturen. Een ritueel dat iedereen bij mij thuis kan uitvoeren op welk moment dan ook. Ik heb weer een doel rondom haar (ver)jaardag en ik ga op zoek naar de mooiste vuurschaal die ik kan vinden. Ieder kind dat langskomt zal een mooie tekening maken en ik schrijf een brief. Speciaal voor mijn sterrenmeisje. Op jouw verjaardag lees ik het voor aan de leden van ons gezin en daarna zal ik hem verbranden zodat de woorden in as opgaan en als kleine deeltjes naar jou toe zullen dwarrelen.

We zullen voor je zingen en taart eten en je in alle liefde vasthouden. Want jij, lieve mooie Juliëtte*, jij hoort er altijd bij. Van harte gefeliciteerd mijn meisje van de sterren…. We missen je.

Die vreselijke facebook-herinneringen. Ik zou het moeten uitzetten, maar toch doe ik het niet. Vandaag zes jaar geleden… de foto’s die ik liet maken van mijn zwangerschap. De zwangerschap die ik tegelijkertijd met mijn zus deelde.

We gingen samen op de foto, want dat was zo leuk voor onze toekomstige kinderen. Ondanks dat ik continu erg ziek was van mijn zwangerschap vond ik deze fotoshoot zo fijn en zo speciaal. Ik was ervan overtuigd dat onze kinderen beste vrienden zouden worden en samen zouden spelen. Ik genoot van het meisje in mijn buik. De foto’s waren prachtig. Ik straalde van blijdschap. Een derde dochter. Het leven kon niet mooier. Wat een geluksvogel was ik.

Al snel werd de tijd schimmiger… er zou wellicht iets aan de hand zijn met mijn neefje. Meerdere angstige momenten maakten we door. Ik voelde een zinnetje door mijn achterhoofd spoken… wat als we hem kwijtraken of wat als we onze dochter kwijtraken? Nee, zo mag je niet denken. Het komt goed… alles komt goed.

In maart wordt ons lieve neefje gezond geboren. Ik slaak een zucht van opluchting, maar al snel overvalt mij weer het onbehagelijke gevoel dat ik ergens diep in mij mijn hele zwangerschap al meedraag. Ik zeg maar niks… het zal wel niks zijn. Op een middag sta ik op de trap en voor de zoveelste keer merk ik op dat ik de lieve baby in mijn buik zo weinig voel bewegen. Voor de zoveelste keer deze zwangerschap bel ik het ziekenhuis en word ik aan de CTG gelegd. Nee hoor mevrouw, ze doet het geweldig hoor ik weer.

Het knaagt en knaagt en knaagt. Ik zie mijzelf niet als een overbezorgde moeder en toch laat ik mij wegsturen… Dit riedeltje speelt zich nog zo vaak af in mijn hoofd. Ik weet dat de uitkomst niet anders was geweest. Juliëtte* was niet te redden, maar toch… het altijd ‘wat als’ scenario blijft in mijn hoofd hangen. Ik kan het niet parkeren… De facebook-herinneringen schoppen mij iedere keer weer terug naar maart 2016.

Hier begint mijn herbeleving opnieuw… in maart 2022. Zes jaar verder, maar nog altijd gebroken. Een gebroken hart dat nooit meer heelt. Vanaf nu ga ik weer toeleven naar Juliëttes jaardag en de dag waarop we afscheid van haar moesten nemen. Opnieuw ben ik bang voor de maanden die komen gaan… opnieuw voel ik de pijn van dit gigantische gemis.

Het is een zonnige dag. Ik geniet van mijn ontbijt aan de tuintafel. Terwijl de ochtendzonnestralen landen op mijn lijf neem ik een slok van mijn cappuccino. Het is stil buiten, ik hoor alleen wat vogels fluiten. Mijn oog valt op de knop van een bloem en er ontstaat meteen een glimlach op mijn gezicht. Nieuwsgierig loop ik met mijn cappuccino nog in mijn hand de tuin in, op zoek naar meer knoppen. Ik ben benieuwd naar de kleur van de bloem die uit gaat komen, welke kleur zal het zijn? Roze, geel of paars?

De dag waarop je moeder wordt, verandert je leven. Bij mij is dit niet anders; wat wel anders is, is dat ons kindje niet meer leefde. Sinds het overlijden van onze kinderen is het een zoektocht naar hoe het gewone leven verdergaat, want het gewone leven, zoals het was, bestaat niet meer. Er zijn drie prachtige kinderen bij gekomen; ze zijn overleden, ze zijn niet meer hier, maar ze zijn vol aanwezig in ons leven. Zo ook tijdens de feestdagen. Dit zijn de laatste jaren niet de gemakkelijkste dagen van het jaar. Ik denk dan aan hoe het geweest zou zijn. Een gedekte tafel, ieder in zijn mooiste kerstoutfit en onder de kerstboom een berg cadeautjes, ingepakt in glimmend papier met mooie versieringen. Met het hele gezin de auto, op weg naar familie, waar we het kerstfeest voortzetten. Als ik daaraan denk krijg ik een brok in mijn keel, want dat het nu zo anders is doet pijn.

Afgelopen Kerstmis stond onze kerstboom te stralen in de woonkamer. Gezellige lampjes, glimmende ballen en de dennengeur kwam je al tegemoet wanneer je ons huis binnenstapte. Onder de boom lagen wat cadeaus, vooraan stonden drie rechthoekige cadeautjes waarvan er een voor Boris, een voor Saar en een voor Simon was. Ook al waren deze cadeautjes niet voor mij, het waren wel de leukste cadeautjes onder de kerstboom. Het noemen van hun namen en de aandacht die er voor onze kinderen is voelt voor mij altijd al als een cadeautje. Ze kregen alle drie een eigen doosje met verschillende soorten bloemzaadjes. Boris kreeg een gele bloemenmix, Simon een paarse bloemenmix, en Saar een roze bloemenmix.

Even later verdeelde ik samen met mijn lief de bloemzaadjes door onze tuin zodat de bloemen deze zomer lekker kunnen pronken!

Ik neem de laatste slok van mijn cappuccino en voel een warm en blij gevoel door mijn lijf stromen. Vandaag zal er weer een mooie bloem uitkomen! Ik loop rustig door de tuin, bekijk de bloemen die er al staan en ga op zoek naar nieuwe bloemknoppen. Bij nieuwe bloemknoppen hoop ik een glimp van de kleur van de bloem te ontdekken. Het blijft nog even een verassing, maar het lijkt erop dat er vandaag een paarse bloem van Simon uit gaat komen. Soms fantaseren we over wat hun lievelingsbloem zou zijn. We bedenken welke bloem ze zelf uit zouden kiezen. Deze bloemen plukken we en nemen we mee naar de begraafplaats, waar ze verder kunnen uitbloeien.

Wat een heerlijk gevoel is dit! Nog even en onze hele tuin staat in bloei met bloemen van Boris, Saar en Simon!

Vroeger, toen ik zelf nog heel klein was, logeerde ik veel bij mijn opa en oma. Ik was er het liefst ieder weekend én iedere vakantie, want ik had het er altijd ontzettend fijn. Samen struinen over de markt in de stad, softijsjes eten want daar was oma ook zo dol op, samen op vakantie naar een camping in Limburg. Altijd werd er wel iets ondernomen. We hadden de grootste lol met elkaar.

Ik nam altijd een klein, blauw koffertje mee als ik bij opa en oma ging logeren. Zo’n kinderkoffertje. Daar verzamelde ik dan de spulletjes in die op dat moment voor mij het allerbelangrijkst waren. Een knuffeltje, een barbiepop maar ook mijn pyjama. Als mijn ouders vroegen wat ik ging doen, dan zei ik altijd: ‘Ik ga bij opa en oma wonen!’ Dat koffertje is heen en weer gesleept totdat het aan de zijkanten versleten raakte en de touwtjes, waarmee het koffertje tot een geheel was gemaakt, deels loslieten. Ik heb het koffertje nog steeds.

Toen mijn lieve oma overleed, schreef ik een mooie afscheidsbrief die ik graag wilde voordragen. Zo veel mooie herinneringen. We waren vier handen op één buik. Ik móest dit doen. Op het allerlaatste moment, voor vertrek naar de crematieplechtigheid, zag ik in het washok het blauwe koffertje staan. Ik nam het in een opwelling mee en stopte de brief erin. Toen mijn naam tijdens de plechtigheid werd genoemd en ik mocht gaan spreken, ‘sleepte’ ik het koffertje mee zoals ik dat altijd gedaan had. Voor de rest van de mensen daar was het een gewoon, blauw koffertje. Vanuit mijn ooghoeken zag ik dat het mijn ouders emotioneerde, want zij wisten wel wat dat blauwe koffertje had betekend…

Wat waren wij blij toen we in verwachting waren. We konden ons geluk niet op! Een kleintje was bij ons zó welkom! Ik kon ook niet wachten tot we wisten wat jij zou zijn. Op een zondag gingen we even buiten de deur lunchen. Ik was toen zo’n 12 weken zwanger. In het restaurant waar we waren, verkochten ze souvenirs. Zo ook van die kleine kinderkoffertjes in allerlei kleuren. Het bracht mij in gedachten terug naar de fijne tijd bij mijn opa en oma en daarmee de fijne herinneringen van mijn blauwe koffertje…

Ik vertelde mijn lief over het blauwe koffertje en terwijl ik dit deelde, kwam ik op een idee. Ik kocht er daar een. Een lichtgroene. Ik bedacht, dat als we mijn ouders zouden vertellen wat de kleine in mijn buik zou zijn, dat we dan iets in het koffertje zouden stoppen. In de hoop dat ons kleintje in de toekomst ook zulke ontzettend fijne herinneringen aan zijn of haar opa en oma zou hebben en het koffertje ook zou gaan
meeslepen tot het versleten was. Zoals ik dat ook altijd gedaan had.

Eindelijk wisten we wat jij was. We kochten een pyjamaatje. Roze. We deden dit in het lichtgroene koffertje en gaven het aan opa en oma. Oma zag het koffertje en schoot meteen vol. Zo blij met de komst van nóg een kleindochter én ze vond het zo mooi om ook zo’n koffertje met daarmee de emotionele lading te ontvangen. Ze wist meteen dat het sloeg op mijn versleten koffertje dat ik altijd met mij meedroeg…

Jouw opa en oma hebben het lichtgroene koffertje met jouw roze pyjamaatje nog steeds, liefste Sue. Mijn hart breekt telkens in duizend stukjes wanneer ik het zie staan. Wat doet het intens veel pijn en verdriet dat jij het koffertje nooit, net als ik, met je zal mee zal slepen naar jouw opa en oma. Dat jouw lieve, roze pyjamaatje onbeslapen in het groene koffertje opgeborgen zal blijven, samen met alle spulletjes die opa en oma in de afgelopen tijd van jou hebben verzameld. En dat je ons nooit zal zeggen, als we vragen wat jij gaat doen: ‘Ik ga bij opa en oma wonen!’

We gaan naar het tuincentrum. We hebben behoefte aan kleur en vrolijkheid in de tuin. Samen met Lif stap ik in de auto en al rijdende bedenken we dat het ook goed is om nieuwe planten voor Fiene te kopen en voor mijn opa. De lavendel bij opa is echt uit de kluiten gewassen en dus zeker aan vervanging toe. We nemen de tijd en Lif zoekt zorgvuldig de plantjes uit voor mijn opa en Fiene. Daarna nog wat versiering: een blauwe vogel voor opa en een flamingo voor Fiene. Ik ben trots; trots op mijn lieve Lif. Ze praat zo vol liefde over mijn opa en Fiene. Ze heeft ze nog nooit ontmoet, nog nooit gezien, nog nooit aangeraakt en toch voelt ze zich met hen verbonden.

Een paar dagen later gaan we samen op pad. Onze fietskratjes vol planten, versiering, schepjes, aarde en tuinhandschoenen. Lif wil eerst naar mijn opa en daarna naar Fiene. Ze haalt alle oude planten eruit, plaatst zorgvuldig alle beeldjes aan de zijkant en zet alle nieuwe plantjes neer om te kijken of het zo mooi staat. Hier en daar wisselt ze plantjes, net zo lang tot alles naar wens is. We zetten Suzan en Freek aan en zingen mee terwijl we onze tuinhandschoenen vergeten. Vieze handen en nagels, het maakt niets uit. Ik ben even samen met mijn meiden en dat voelt zo goed!

Thuisgekomen ruimen we de spullen op, wassen onze handen en dan laat ze vol trots de foto’s aan Niels zien. Een dikke knuffel volgt. Lif pakt haar tekenspullen en loopt het hofje in. Samen met haar vriendinnetje tekent ze erop los. Portretten en gekke poppetjes maken vindt ze geweldig. Ik zit in de zon en opeens loopt zij met haar tekenboek naar mij toe. Een portret van een meisje: lang haar, een lok, een gezicht met een vraagteken erin. Erboven staat Fiene. Ik slik, krijg tranen en krijg een dikke knuffel. Samen huilen we.

Traumabrein

De eerste uren, dagen en weken na het overlijden van ons meisje. De fysieke pijnen, in elke cel voelde ik het gemis. Tranen waarmee ik de rivier had kunnen vullen waarnaar ze is vernoemd. Maar wat ik heb gedaan, hoe de dagen eruit zagen: ik weet er niet zoveel meer van … zwarte gaten in mijn hoofd.

Mijn geheugen is altijd mijn houvast geweest: vraag me wat ik op welke dag aanhad of heb gegeten en ik kan het je vertellen. Daar koppel ik dan ook andere gebeurtenissen aan en zo heb ik eigenlijk altijd wel paraat gehad wat er die dag op het programma stond.

Behalve dus van die eerste maanden erna.

Natuurlijk, sommige beelden zitten diep in mijn geheugen gegroefd, als een langspeelplaat die vast zit en zich steeds verder inslijt. Van die beelden zou ik soms willen dat ik ze niet had of in ieder geval dat ze niet zoveel pijn deden.

Maar mijn selectieve geheugen lijkt niet stuurbaar. Ik noem het vaak mijn “trauma-brein”. Alsof de dood van ons meisje zo groot en traumatisch is dat er gewoon geen ruimte meer is voor nieuwe beelden. Een simpele Google-zoekopdracht laat inderdaad zien dat door trauma het brein nogal aan verandering onderhevig is (om het mild uit te drukken).

Er schijnen twee ingrediënten nodig te zijn om een schokkende gebeurtenis te boven te komen: steun vanuit de omgeving en je een oplossing kunnen voorstellen.

De oplossing die is er niet: ons meisje komt niet meer terug. Tenzij een oplossing ook betekent: een manier om er mee te leven, dat het gemis en de liefde er zijn en dat dat oké is. En die momenten die heb ik ook. Hoe raar het ook klinkt, ik kan soms denken: het is wat het is, wij hebben het er mee te doen.

Op die momenten voel ik alleen maar liefde en dankbaarheid. Ik ben dankbaar dat ze negen maanden in mijn buik wilde zijn en dat wij na mijn prenatale depressie nog drie hele fijne maanden samen hebben gehad. Het leek ook toen wel alsof we al een heel leven samen hadden geleefd, zo intens heb ik van haar genoten.

Terug naar de andere voorwaarde om een trauma brein het hoofd te bieden: de steun. Die heb ik zeker! Ongelofelijk veel kaarten, bloemen, belletjes, appjes en bezoekjes (toen dat weer mocht). Lotgenoten om mee te delen, zo waardevol. En het belangrijkste: mijn man, mijn kinderen, mijn lieve ouders en dierbare vriend(inn)en.

Het lijkt er dus op dat beide ingrediënten wel degelijk (soms) aanwezig zijn in mijn leven. Dat geeft hoop!

Al denk ik dat de gaten in mijn herinnering blijvend zijn. Gelukkig zijn er foto’s, films en mijn dierbaren die de gaten voor mij kunnen invullen en inkleuren. Zodat niet alles alleen maar een zwart gat blijft maar dit gat zich vult met dierbare herinneringen en nog meer liefde! En ooit durf ik misschien wel de video’s te kijken … waar ze zo confronterend stil op zal zijn.

Onze mooie lieve Neva.

Lieve lieve Neva,

Je tweede jaardag. Twee jaar met zonder jou. Ooit leek het zo onwaarschijnlijk dat ik dat zou halen, alsof het niet te overleven was, zonder jou. Maar daar staan we dan, kwetsbaarder en ook sterker. Rouwen is grillig, de liefde is constant.

Er is zoveel gebeurd in die twee jaar en toch lijkt het ook zo kort geleden dat je hier in mijn armen was. Er waren dagen dat ik niet meer op mijn benen kon staan van het verdriet, letterlijk ondraaglijk verdriet. Er waren dagen dat ik me in mijn verdriet zo eenzaam voelde, zo moederziel alleen, ook al was de ruimte om me heen gevuld met mensen. Er waren momenten dat ik zo boos was dat de pannen door de keuken vlogen en ik het uitschreeuwde van de pijn. Gelukkig is er niet één dag geweest zonder minstens een glimlach. En alle dagen was er liefde, voor jou, je broer, je broertje, je papa en zoveel mensen meer.

In die twee jaar is jouw boompje op de heide, jouw magnolia, een speciale en fijne plek geworden. We komen er graag met z’n viertjes om bijzondere momenten te vieren. En ook met vrienden en familie, met wie we over jou kunnen praten en delen. We zien de seizoenen komen en gaan en zijn ons hier meer bewust van dan ooit tevoren. Vorig jaar, de laatste keer voor de geboorte van je broertje en een week voor je eerste jaardag, stonden we er ook. In de kou, schuilend onder een paraplu in een heuse hagelstortbui. Met kerst hangen er ballen in je boompje. En altijd branden we een kaarsje.

We zijn verhuisd en wat jouw kamer had moeten zijn is stapje voor stapje de kamer van je regenboogbroertje Isar geworden. Natuurlijk ‘ben’ jij daar ook, je engeltje hangt er, alsof je altijd over hem waakt.

Jouw komen en jouw gaan heeft alles veranderd. Eigenlijk ben ik vooral dichter bij mezelf gekomen. Ik vaar een andere koers. Ik durf mijn hart te volgen. En dat maakt me zo dankbaar. Dankbaar voor wat er is, voor het leven. En ook dankbaar dat de “wat als”-vragen er nauwelijks (meer) zijn, dat de “hoe zou je nu toch zijn”-scenario’s (nu) weinig ruimte innemen in mijn hoofd . En vooral ben ik zo dankbaar dat je negen maanden in mijn buik bent geweest, dat we voor altijd verbonden zijn en blijven. Dankbaar voor wat er is, voor het leven.

Natuurlijk is het gemis er, of eigenlijk is het meer het verlangen jou te willen kennen, voor je te willen zorgen. En de tranen zijn er zeker ook. Maar de rode draad door alles is de liefde, de liefde van mij en je papa als jouw trotse ouders.

Vandaag zal er taart zijn om jou te vieren. En kaarsjes en ik hoop ook slingers. Een lach en vast heel veel tranen en ongetwijfeld nog meer liefde en knuffels. ‘Lang zal ze leven’ gaan we niet zingen, maar vast een ander lief liedje. Ik gok op een treinliedje, als je grote broer Tiber mag kiezen. Jij bent er fysiek niet bij maar o zo aanwezig. Want vandaag draait hoe dan ook om jou, lieverd.

Ik heb je oneindig lief,

Je mama.